Khám phá bãi đá cổ Sa Pa

Sa Pa luôn thu hút du khách trong nước và quốc tế bởi khí hậu ôn hòa quanh năm, quyến rũ lòng người với 1 ngày có 4 mùa những thửa ruộng bậc thang ngập chìm trong mây, ẩn hiện dưới chân đỉnh Fansipan hùng vĩ. Ngoài ra, nơi đây cũng lưu giữ những nét văn hóa cổ xưa đầy bí ẩn, tiêu biểu là bãi đá cổ Sa Pa.

Bãi đá cổ Sa Pa nằm trải dài theo thung lũng Mường Hoa thuộc địa phận 3 xã Tả Van, Hầu Thào và Sử Pan, cách thị trấn Sa Pa 5-8 km về phía đông nam. Xen lẫn giữa những thửa ruộng bậc thang ngút ngàn của người dân tộc Dao, Mông  là bãi đá cổ với những hình chạm khắc nhiều hình dạng khác nhau. Đây là dấu tích của người tiền sử lưu lại với hơn 200 tảng đá lớn nhỏ nằm rải rác.

Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đã công nhận bãi chạm khắc đá cổ Sa Pa  là Di tích Lịch sử cấp quốc gia từ tháng 10 năm 1994. Khu di tích đã được chú trọng bảo tồn và xây dựng, trở thành một điểm tham quan thú vị đối với du khách trong nước và quốc tế.

Bãi đá cổ Sa Pa được nhà khảo cổ người Pháp gốc Nga tên là Victor Goloubev của trường Viễn Đông Bắc Cổ phát hiện vào năm 1925.  Bãi đá khắc Tả Van xứng đáng xếp hàng đầu khi xét về mật độ tập trung các tảng đá, khu vực này trải rộng 8km²,  gồm 159 tảng đá nằm lẫn trong cây lá.

Trên những phiến đá chạm khắc hoa văn trang trí, hình người, ruộng bậc thang, nhà sàn hay cả dấu vết của chữ viết. Theo một số tài liệu lịch sử và dân tộc học, các hình chạm khắc đều rất khúc triết, rõ ràng về thời kỳ nguyên sơ, khi con người còn phụ thuộc hoàn toàn vào tự nhiên.

Mặc dù những nét chạm khắc trên phiến đá còn rất đơn giản, nhưng để giải mã được điều đó vẫn đang là thách thức đối với những nhà nghiên cứu. Người ta cho rằng mỗi phiến đá đều lưu giữ một câu chuyện về đời sống, sinh hoạt, văn hóa của người cổ xưa.

Với những người dân nơi đây, từ thời tổ tiên vẫn truyền lại những câu chuyện mang tính thần thoại về lời nguyền được khắc trên bãi đá như tục phải tế thần núi rừng vào các dịp lễ.  Nếu trái với lời nguyền, con cháu sẽ bị trừng phạt. Những câu chuyện này vẫn được kể lại từ đời này sang đời khác cho đến tận bây giờ. Chính những truyền thuyết này đã góp phần làm tăng thêm sự huyền bí cho bãi đá cổ Sa Pa, hấp dẫn du khách khám phá.  Hàng chục năm qua, các chuyên gia trong nước và quốc tế đã đến với bãi đá cổ ở Sa Pa để mong tìm được câu trả lời chính xác cho những hình khắc bí ẩn.